Mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc (TXNG), truy nguyên xuất xứ hàng hóa bằng mã QR Code, nhãn mác hoặc tờ khai. Đây là những yêu cầu phải có khi đưa các lô hàng lên cửa khẩu, cơ quan hải quan phía Trung Quốc sẽ thực hiện kiểm tra. Nếu thông tin sản phẩm, cơ sở đóng gói ấy đã có trong hệ thống quản lý, thì mới cho phép thông quan… Vậy mã số vùng trồng là gì? Thủ tục để được cấp mà số vùng trồng như thế nào?
Kiểm soát mã số vùng trồng trước khi xuất khẩu
Mã số vùng trồng là gì?
Mã số vùng trồng hiểu nôm na là một chứng nhận mã số định danh cho một vùng trồng trọt nhằm thuận lợi cho việc theo dõi và kiểm soát tình hình sản xuất. Kiểm soát chất lượng sản phẩm, đồng thời đảm bảo nông sản đưa vào quá trình lưu thông trên thị trường phải đúng nguồn gốc tại vùng trồng đó. Tránh tình trạng trà trộn sản phẩm nơi khác vào vùng trồng đã được cấp mã số. Theo quy định hiện hành, một vùng trồng được xem xét cấp mã số phải đảm bảo nguyên tắc là vùng sản xuất tập trung, có quy mô không nhỏ hơn 7ha và không lớn hơn 12ha.
Hiện nay, Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau Nhập khẩu (Trung tâm KDTV sau NK) là đơn vị được Cục Bảo vệ thực vật (Cục BVTV) giao cấp mã số vùng trồng cho các đơn vị, tổ chức, cá nhân có nhu cầu.
Mã số vùng trồng là gì?
Điều 64. Quản lý và cấp mã số vùng trồng
Căn cứ theo điều 64 – Luật trồng trọt năm 2018 ban hành ngày 19/11/2018:
1. Mã số vùng trồng là mã số định danh cho một vùng trồng trọt. Nhằm theo dõi và kiểm soát tình hình sản xuất; kiểm soát chất lượng sản phẩm; truy xuất nguồn gốc sản phẩm cây trồng.
2. Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện và có chính sách ưu tiên hỗ trợ cho tổ chức, cá nhân đăng ký cấp mã số vùng trồng.
3. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng lộ trình và hướng dẫn cấp mã số vùng trồng trên phạm vi toàn quốc.
4. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức triển khai cấp mã số vùng trồng trên địa bàn theo lộ trình và hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
Tại sao phải đăng ký mã số vùng trồng?
Mã số vùng trồng không những giúp TXNG mà còn gắn chặt sản xuất theo quy trình nhất định. Để đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu; giúp nông dân ý thức được vấn đề sản xuất liên quan chặt chẽ đến chất lượng và giá thành.
Mặt hàng là rau củ và trái cây tươi xuất khẩu sang các thị trường khó tính, yêu cầu về vùng trồng riêng cho loại hàng hóa dự kiến xuất khẩu được đăng ký và kiểm soát bởi Cơ quan Bảo vệ thực vật Quốc Gia (Cục Bảo vệ thực vật) là yêu cầu tiên quyết đầu tiên.
Sản phẩm có mã số vùng trồng
Một số quốc gia yêu cầu trái cây của phía Việt Nam phải có mã số vùng trồng mới được phép xuất khẩu sang các nước này như: Hoa Kỳ, Úc, Trung Quốc. Đối với các vùng trồng đã được cấp mã số, nước nhập khẩu có thể sang Việt Nam để kiểm tra đột xuất bất kỳ lúc nào về tình hình sản xuất, việc đảm bảo vệ sinh ATTP, chất lượng sản phẩm… tại các vùng trồng.
Theo quy định của Trung Quốc, quả tươi nhập khẩu vào nước này bắt buộc phải có thông tin TXNG. Và yêu cầu Cơ quan thẩm quyền của nước xuất khẩu phải cung cấp thông tin mã số vùng trồng; cơ sở đóng gói quả tươi cho Cơ quan thẩm quyền của phía Trung Quốc.
Các bước cấp mã số vùng trồng
Bước 1: Tổ chức, cá nhân muốn cấp mã số vùng trồng, phải có đơn xin cấp mã số (theo mẫu) gửi Trung tâm KDTV Sau NK (thuộc Cục BVTV).
Bước 2: Cục BVTV xem xét, rà soát các tài liệu do tổ chức/cá nhân đệ trình. Nếu các tài liệu cần thiết đã được đáp ứng; Cục BVTV sẽ tiến hành kiểm tra, khảo sát vùng trồng trái cây xin cấp mã số. Trong trường hợp cần thiết theo yêu cầu của nước nhập khẩu; cán bộ của Cơ quan BVTV nước nhập khẩu có thể đi theo để cùng đánh giá.
Bước 3: Sau khi kiểm tra và khảo sát, nếu vùng trồng đáp ứng đầy đủ tất cả các tiêu chí kỹ thuật, Cục BVTV sẽ tiến hành cấp mã số vùng trồng (Production Unit Code – P.U.C). Trong trường hợp vùng trồng chưa đáp ứng được đầy đủ các tiêu chuẩn; Cục BVTV sẽ chỉ đạo các biện pháp khắc phục. Tổ chức/cá nhân xin cấp có thể đăng ký sau khi đã hoàn thiện các yêu cầu còn thiếu.
Bước 4: Cục BVTV sẽ thông báo kết quả và mã số vùng trồng cho tổ chức/ cá nhân đăng ký và gửi mã số đó sang Cơ quan BVTV Quốc gia của nước nhập khẩu. Riêng đối với thị trường Mỹ, Cơ quan BVTV của nước này sẽ cấp lại mã số IRADS (Irradiation Reporting and Accountability Database) dựa trên mã số P.U.C của Cục BVTV. Trường hợp xuất sang Mỹ, thùng hàng phải có đầy đủ thông tin của 2 loại mã số trên.
Đăng ký mã số vùng trồng và truy xuất nguồn gốc
Mã số vùng trồng là điều kiện cần thiết, bắt buộc đối với những thị trường xuất khẩu khó tính. Đây là một trong những yếu tố phục vụ cho việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Tại cửa khẩu, Hải quan nước NK kiểm tra nguồn gốc lô hàng thông qua tem truy xuất nguồn gốc. Nếu lô hàng không nằm trong vùng trồng đã được cấp mã số thì sẽ bị từ chối nhập khẩu.
Hiện nay, Chất Lượng Việt cung cấp giải pháp Truy xuất nguồn gốc đáp ứng được yêu cầu của các nước nhập khẩu và Phần mềm vqs.vn giúp quản lý tốt hơn các vùng trồng, trang trại trên công nghệ 4.0. Mã số vùng trồng là mã vùng nguyên liệu trong truy xuất nguồn gốc.
