An toàn thực phẩm luôn là vấn đề rất được dư luận quan tâm; vì có liên quan trực tiếp đến an toàn và sức khỏe con người. Do đó tất cả các sản phẩm hay thực phẩm sản xuất nội địa hay nhập khẩu đều phải tiến hành công bố sản phẩm theo luật định. Theo quy định hiện hành, công bố sản phẩm thực phẩm bao gồm tự công bố sản phẩm hoặc đăng ký bản công bố sản phẩm, phụ thuộc vào quy trình công bố sản phẩm.
Đối tượng áp dụng tự công bố sản phẩm thực phẩm
Tự công bố sản phẩm thực phẩm được đặt ra với hầu hết các sản phẩm. Sự khác nhau giữa tự công bố và đăng ký bản công bố sản phẩm nằm ở chỗ; tự công bố sử dụng cơ chế hậu kiểm. Các cơ quan quản lý sẽ căn cứ vào bản công bố này để tăng cường hậu kiểm; nếu lấy mẫu kiểm nghiệm mà không đúng như mẫu doanh nghiệp tự công bố thì sẽ xử lý rất nghiêm.
Tự công bố đối với phụ gia, chất hỗ trợ chế biến
Không phải mọi sản phẩm thực phẩm của cơ sở sản xuất, kinh doanh đều được tự công bố. Căn cứ theo Nghị định 15/2018/NĐ-CP thì tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm được thực hiện tự công bố những sản phẩm dưới đây:
- Thực phẩm đã qua chế biến bao gói sẵn;
- Phụ gia thực phẩm;
- Chất hỗ trợ chế biến thực phẩm;
- Dụng cụ chứa, đựng thực phẩm;
- Vật liệu bao gói tiếp súc trực tiếp với thực phẩm.
Bên cạnh đó, có 03 nhóm thực phẩm không thể tự công bố (doanh nghiệp phải đăng ký bản công bố)
- Thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học; thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt;
- Sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ đến 36 tháng tuổi;
- Phụ gia thực phẩm hỗn hợp có công dụng mới, phụ gia thực phẩm; Không thuộc trong danh mục phụ gia được phép sử dụng trong thực phẩm; hoặc không đúng đối tượng sử dụng do Bộ Y tế quy định.
Kinh doanh thực phẩm chức năng phải công bố sản phẩm
Ngoài ra, tự công bố sản phẩm thực phẩm không được áp dụng đối với sản phẩm, nguyên liệu sản xuất, nhập khẩu chỉ dùng để sản xuất, gia công hàng xuất khẩu hoặc phục vụ cho việc sản xuất nội bộ của tổ chức; cá nhân không tiêu thụ tại thị trường trong nước.
Thủ tục tự công bố sản phẩm thực phẩm
Trình tự tự công bố
- Tổ chức, cá nhân tự công bố sản phẩm trên phương tiện thông tin đại chúng; hoặc trang thông tin điện tử của mình; hoặc niêm yết công khai tại trụ sở của tổ chức, cá nhân.
- Nộp 01 bản qua đường bưu điện hoặc trực tiếp đến cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền; do Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chỉ định.
Hồ sơ bao gồm
- Bản tự công bố sản phẩm theo Mẫu số 01 Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định này;
- Phiếu kết quả kiểm nghiệm an toàn thực phẩm của sản phẩm trong thời hạn 12 tháng tính đến ngày nộp hồ sơ được cấp bởi phòng kiểm nghiệm được chỉ định hoặc phòng kiểm nghiệm được công nhận phù hợp ISO 17025 gồm các chỉ tiêu an toàn do Bộ Y tế ban hành theo nguyên tắc quản lý rủi ro phù hợp với quy định của quốc tế hoặc các chỉ tiêu an toàn theo các quy chuẩn, tiêu chuẩn tương ứng do tổ chức, cá nhân công bố trong trường hợp chưa có quy định của Bộ Y tế (bản chính hoặc bản sao chứng thực).
Ngay sau khi tự công bố sản phẩm, tổ chức, cá nhân được quyền sản xuất; kinh doanh sản phẩm và chịu trách nhiệm hoàn toàn về an toàn của sản phẩm đó. Cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền tiếp nhận bản tự công bố của tổ chức; cá nhân để lưu trữ hồ sơ và đăng tải tên tổ chức; cá nhân và tên các sản phẩm tự công bố trên trang thông tin điện tử của cơ quan tiếp nhận.
Cần lưu ý trong thủ tục tự công bố:
- Các tài liệu trong hồ sơ tự công bố phải được thể hiện bằng tiếng Việt; trường hợp có tài liệu bằng tiếng nước ngoài thì phải được dịch sang tiếng Việt và được công chứng. Tài liệu phải còn hiệu lực tại thời điểm tự công bố.
- Trường hợp tổ chức, cá nhân có từ 02 (hai) cơ sở sản xuất trở lên cùng sản xuất một sản phẩm thì tổ chức, cá nhân chỉ nộp hồ sơ tại một cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương có cơ sở sản xuất do tổ chức, cá nhân lựa chọn. Khi đã lựa chọn cơ quan quản lý nhà nước để nộp hồ sơ thì các lần tự công bố tiếp theo phải nộp hồ sơ tại cơ quan đã lựa chọn trước đó.
- Trường hợp sản phẩm có sự thay đổi về tên sản phẩm, xuất xứ, thành phần cấu tạo thì tổ chức, cá nhân phải tự công bố lại sản phẩm. Các trường hợp có sự thay đổi khác, tổ chức, cá nhân thông báo bằng văn bản về nội dung thay đổi đến cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền và được sản xuất, kinh doanh sản phẩm ngay sau khi gửi thông báo.
