Theo Cục Bảo vệ thực vật, việc cấp mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói đang được triển khai thực hiện theo yêu cầu của nước nhập khẩu. Nếu không được cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói nông sản Việt Nam sẽ không đủ điều kiện được xuất khẩu đây là quy định của nước nhập khẩu.
Mã số vùng trồng là gì?
Theo Cục Bảo vệ thực vật, việc cấp mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói hiện nay đang được triển khai thực hiện theo quy định của nước nhập khẩu. Theo đó, chỉ có nông sản (chủ yếu là rau quả tươi) được sản xuất từ vùng trồng, cơ sở đóng gói đã được cấp mã số vùng trồng thì mới được phép xuất khẩu sang các nước như Mỹ, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc… và gần đây nhất là Trung Quốc.
Đối với từng thị trường khác nhau, các quy định liên quan đến cấp mã sỗ vùng trồng có thể khác nhau nhưng tựu chung lại mục tiêu của việc cấp, quản lý và giám sát vùng trồng đã được cấp mã số là để đảm bảo truy xuất được đến từng vườn trồng, cơ sở đóng gói về các loại sinh vật gây hại đã phát hiện trên vườn trồng, các biện pháp quản lý sinh vật gay hại đã được sử dụng trên vườn trồng đặc biệt là ghi nhận về các loại thuốc bảo vệ thực vật, phân bón đã sử dụng.
Đồng thời, mỗi mã số vùng trồng được cấp không phải là không có thời hạn mà theo định kỳ, cơ quan có thẩm quyền sẽ phải tiến hành giám sát để đảm bảo vùng trồng đó vẫn đang được quản lý tốt, đáp ứng yêu cầu đặt ra. Trường hợp không đạt yêu cầu theo quy định của nước nhập khẩu, mã số sẽ bị thu hồi.
Đối với thị trường đòi hỏi tiêu chuẩn cao như: EU, Mỹ, New Zealand, Hàn Quốc… các quy định về vùng trồng, cơ sở đóng gói được thể hiện trong các bản điều kiện nhập khẩu nhập khẩu hoặc kế hoạch thực hiện (Workplan) đối với từng loại nông sản cụ thể. Cũng có một số loại sản phẩm thì thực hiện theo một văn bản quy định chung của nước nhập khẩu.
Riêng đối với thị trường Trung Quốc, yêu cầu về việc trái cây xuất khẩu chính ngạch sang thị trường này phải xuất phát từ vùng trồng, cơ sở đóng gói được Bộ NN-PTNT cấp mã số và Tổng cục Hải quan Trung Quốc phê duyệt được thông báo từ năm 2018 và bắt đầu chính thức áp dụng từ 2019.
Do lượng trái cây xuất khẩu sang thị trường này rất lớn, lên tới 3-4 triệu tấn/năm, chủng loại đa dạng nên để không làm gián đoạn việc xuất khẩu ảnh hưởng đến người nông dân, ngay từ năm 2018, Bộ NN-PTNT đã có văn bản hướng dẫn các địa phương rà soát, đăng ký các vùng sản xuất và cơ sở đóng gói tại địa phương có nhu cầu được cấp mã số theo các yêu cầu của Tổng cục Hải quan Trung Quốc.
Các địa phương đã tiến hành rà soát kiểm tra và lập hồ sơ gửi về Bộ NN-PTNT (Cục Bảo vệ thực vật) để đề nghị cấp mã số. Trên cơ sở đề nghị của địa phương, Cục Bảo vệ thực vật đã cấp mã số cho các vùng trồng, cơ sở đóng gói và gửi danh sách này để Tổng cục Hải quan Trung Quốc xác nhận và đồng ý.
Các quy định cụ thể về yêu cầu với vùng trồng được cấp mã số vùng trồng tựu chung lại phải đáp ứng các yêu cầu sau:
- Nhận diện được vùng trồng (thường sử dụng GPS)
- Áp dụng thực hành nông nghiệp tốt trong đó chú trọng đến công tác ghi chép nhật ký canh tác. Nhật ký canh tác phải được lưu trữ, bảo quản tốt để phục vụ công tác truy xuất nguồn gốc khi cơ quan có thẩm quyền kiểm tra.
- Theo dõi thường xuyên tình hình sinh vật gây hại.
- Thực hiện tốt vệ sinh đồng ruộng.
- Thực hiện tốt các biện pháp canh tác, phòng trừ sinh vật gây hại và thu hoạch để đảm bảo mật độ sinh vật gây hại luôn ở mức thấp.
- Đảm bảo không có dư lượng thuốc BVTV vượt ngưỡng cho phép theo quy định của nước nhập khẩu.
- Ngoài ra, còn một số yêu cầu khác tùy thuộc vào thị trường nhập khẩu và loại sản phẩm nông sản mục tiêu.
Việt Nam cũng đã đưa quy định về cấp và quản lý mã số vùng trồng vào Luật Trồng trọt (Điều 64). Theo đó, giao Bộ NN-PTNT hướng dẫn về việc cấp mã số vùng trồng này. Bộ NN-PTNT đã giao cho Cục Bảo vệ thực vật xây dựng Tiêu chuẩn Việt Nam về viêc thiết lập và giám sát vùng trồng phục vụ xuất khẩu, dự kiến sẽ trình ban hành trong năm 2020.
Quy định cấp, quản lý và sử dụng mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói
Cấp mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói sầu riêng:
Đến nay, đối với thị trường Trung Quốc, Việt Nam đã có 2 đợt cấp mã số vùng trồng và mã số cơ đóng gói sầu rieng:
Đợt 1, ngày 07/09/2022 Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã nhận được phản hồi chính thức từ Hải quan Trung Quốc, Việt Nam đã được chấp thuận 51 mã vùng trồng và 25 mã cơ sở đóng gói trái sầu riêng của Việt Nam đã đạt tiêu chuẩn và được phép xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc.
Đợt 2, ngày 23/12/2022, Cục Bảo vệ thực vật cho biết Tổng cục Hải quan Trung Quốc vừa chấp thuận thêm 37 mã số trong đó có 32 mã số vùng trồng và 5 mã số cơ sở đóng gói sầu riêng của Việt Nam đủ đáp ứng yêu cầu của Nghị định thư và được phép xuất khẩu sầu riêng tươi sang Trung Quốc.
Quản lý và sử dụng mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói đã được cấp:
Các vùng trồng, cơ sở đóng gói đã cấp để xuất khẩu đi các thị trường “khó tính” đang được quản lý, giám sát rất chặt chẽ. Theo đó, các cán bộ kỹ thuật của sẽ tiến hành kiểm tra thực địa, thu mẫu về để phân tích giám định trong phòng thí nghiệm, nếu đạt yêu cầu sẽ cấp mã số. Đồng thời, sau khi cấp mã số, hàng năm khi vào vụ sản xuất, thu hoạch, cán bộ kỹ thuật sẽ tiến hành giám sát tại vùng trồng, cơ sở đóng gói đã được cấp mã số.
Trường hợp phát hiện các mã số này không đạt yêu cầu quy định của nước nhập khẩu sẽ yêu cầu phải khắc phục hoặc tạm ngừng không đồng ý cho sử dụng mã số đó. Cơ quan kiểm dịch thực vật của nước nhập khẩu cũng sẽ định kỳ hoặc đột xuất tổ chức kiểm tra các vùng trồng, cơ sở đóng gói đã được cấp mã số ở Việt Nam.
Việc kiểm tra vùng trồng, cơ sở đóng gói để đề nghị cấp mã số và giám sát các mã số đã được cấp chủ yếu do các địa phương thực hiện. Sau khi kiểm tra, giám sát sẽ báo cáo kết quả về Cục Bảo vệ thực vật là cơ quan đầu mối của Bộ NN-PTNT để được cấp mã số và gửi thông tin sang nước nhập khẩu.
Nếu không kiểm tra, giám sát tốt các vùng trồng, cơ sở đóng gói đã được cấp mã số sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của hàng nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế cũng như ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích kinh tế của người nông dân. Thậm chí nguy cơ mất thị trường, không thể xuất khẩu được nữa là rất cao nếu thường xuyên có các vùng trồng, cơ sở đóng gói vi phạm quy định của nước nhập khẩu.
Qua quá trình kiểm tra, rà soát, có thể thấy vẫn còn một số vấn đề tồn tại liên quan đến việc quản lý, giám sát mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói cần phải được chấn chỉnh để đảm bảo chất lượng và uy tín của hàng nông sản xuất khẩu, cụ thể:
Việc quản lý mã số tại các một số địa phương vẫn còn lỏng lẻo, chưa được chú trọng, chưa xây dựng kế hoạch và thực hiện công tác kiểm tra, giám sát vùng trồng, cơ sở đóng gói sau khi được cấp mã số. Sự liên kết giữa vùng trồng, cơ sở đóng gói được cấp mã với các cơ quản lý ở địa phương, trung ương để kiểm soát hàng hóa xuất khẩu còn chưa được chặt chẽ.
Đặc biệt, rất nhiều địa phương chưa phân công cho một cơ quan chuyên môn làm đầu mối để thực hiện quản lý, giám sát và hướng dẫn đối với việc kiểm tra và quản lý vùng trồng, cơ sở đóng gói. Điều này dẫn tới việc không thống nhất trong quá trình xử lý công việc.
Về phía doanh nghiệp xuất khẩu đã xuất hiện tình trạng các doanh nghiệp sử dụng không đúng mã số, mạo danh mã số của nhau để xuất khẩu. Điều này không những gây ảnh hưởng đến uy tín hàng trái cây Việt Nam xuất khẩu mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến các đơn vị chủ sở hữu mã số.
Theo: nongnghiep.vn
